مخازن سدها، منبع تولید گازهای گلخانه‌ای هستند
کشورها در سراسر جهان در حال تلاش برای کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای مربوط به کشورشان هستند. این در حالی است که مقاله جدید منتشرشده در مجله علمی BioScience، تأیید می‌کند حجم قابل توجهی از انتشار گازهای گلخانه‌ای مربوط به مخازنی (Reservoirs) است که توسط انسان ساخته شده است، یعنی در پشت یک میلیون سدی که در سراسر جهان با هدف فراهم کردن برق، آبیاری و دیگر نیازهای انسان ایجاد شده‌اند، این گاز تولید می‌شود. در این مطالعه، ۱۰ نویسنده از ایالات متحده، کانادا، چین، برزیل، و دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های هلندی با توجه به مطالعات پیشین، به این نتیجه رسیدند که این مخازن سهمی در حدود ۱,۳ درصد در گرمایش جهانی دارند.
تولید گازهای گلخانه‌ای تا حد زیادی به شکل متان، به‌عنوان یک گاز گلخانه‌ای با عمر نسبتاً کوتاه در جو، اما دارای اثر گرم‌شدن بسیار زیاد در کوتاه‌مدت دارد. همچنین باید به این نکته اشاره کرد که منابع گوناگون از فعالیت‌های مربوط به نفت و گاز گرفته تا فعالیت‌های حیوانی ازجمله گاو، تولیدکننده گاز متان هستند.
تحقیقات جدید نشان می‌دهد که ۷۹ درصد متان، مربوط به این مخازن است، در حالی که مقدار دو گاز گلخانه‌ای دیگر، دی‌اکسیدکربن و اکسید نیتروژن، به ترتیب سهمی حدود ۱۷ درصد و چهار درصد دارند.
بریجت دیمر (Bridget Deemer)، نویسنده این مطالعه و محقق دانشگاه ایالتی واشنگتن می‌گوید: «ما تمام برآوردهای مربوط به مخازن در سطح جهان که برای مقاصدی همچون تولید انرژی و کنترل سیل و آبیاری ساخته شده بودند، در نظر گرفتیم.» وی ادامه می‌دهد: «دریافتیم که انتشار گاز متان در هر سطح از مخزن حدود ۲۵ درصد بالاتر از مقدار تصوری بود که فکر می‌کردیم.» دیمر یادآور شد: «در این مطالعه علاوه بر سدهایی که برای تولید برق بودند ، مخازنی که برای مقاصد دیگر ساخته شده بودند، در نظر گرفته شد. در مطالعات انجام‌شده حدود ۲۶۷ مخازن از سراسر جهان، که مساحتی حدود ۳۰ هزار مایل مربع (۷۷ هزار و ۷۰۰ کیلومترمربع) را داشتند، برای برآورد داده استفاده شد.»
مخازن، نمونه‌ای از مواردی است که توسط انسان ساخته شده و تأثیرات غیرمنتظره روی گرمایش زمین دارند. جاری‌شدن سیل در مناطق زیادی که در پی فرایند شیمیایی روی می‌دهد، فرایندی که میکروارگانیسم‌ها باعث تجزیه شیمیایی مواد آلی در آب شده که گاهی اوقات انجام این کار در نبود اکسیژن انجام می‌شود. چنین فرایندی باعث تولید گاز متان می‌شود و این یکی از دلایلی است که در مناطق سیل زده اتفاق می‌افتد، مکان‌هایی که زمانی دارای عناصر طبیعی مانند درختان بودند.
این در حالی است که نیتروژن و فسفر از رودخانه‌ها به مخازن جریان پیدا می‌کند که این هم از ریختن ضایعات کشاورزی یا زباله توسط انسان‌ها به رودخانه‌ها ایجاد شده و باعث رشد جلبک در مخازن می‌شود. همچنین باعث تجزیه بیشتر مواد توسط میکروارگانیسم خواهد شد. این مطالعه نشان می‌دهد که به این دلایل، مخازن می‌توانند متان بیشتری از دریاچه های طبیعی، رودخانه‌ها و تالاب‌ها تولید کنند.
جان هریسون (John Harrison)، از نویسندگان این مطالعه، و محقق دانشگاه ایالتی واشنگتن می‌گوید: «چنانچه اکسیژن وجود داشته باشد، متان می‌تواند در تماس با آن تبدیل به دی‌اکسیدکربن شود.» وی می‌افزاید: «اگر اکسیژن وجود نداشته باشد، متان به جو برمی‌گردد و این فرایندی است که به دلیل کمبود اکسیژن در مناطق سیل‌زده روی می‌دهد. همچنین فرآیندی که در شالیزارها وجود دارد، از منابع دیگر انتشار متان است.» هریسون خاطرنشان می‌کند: «بر اساس مطالعه جدید، به‌نظر می‌رسد که تولید گازهای گلخانه‌ای از مخازن و مزارع برنج در مقیاس گسترده‌ای باشد. این در حالی است که تولید گازهای گلخانه‌ای حاصل از مزارع برنج در محاسبات در نظر گرفته می‌شود، اما تولید گازهای گلخانه‌ای مخزن‌ها به حساب نمی‌آید.» دیمر در ادامه می‌گوید: «تصور این که نیروی محرکه مولد برق یک منبع کربن از انرژی است، شاید به‌نظر مسئله‌ای پیچیده بیاید.« با وجود این، تعداد بی‌شماری مطالعه در مجله علوم زیستی این مسئله را مطرح می‌کند.
انجمن بین‌المللی برقابی (International Hydropower Association)، در وب‌سایت خود اذعان کرده که "انرژی برقابی، کربن بسیار کمی تولید می‌کند و بعضی از مخازن در شرایط خاص می‌تواند متان منتشر کند و این در حالی است که مخازن به‌عنوان منبع کربن عمل می‌کنند.» اما آنچه در پژوهش جدید با توجه به مطالعات از سال ۲۰۰۰ مشخص می‌کند، این گازها به طور جدی به‌عنوان بخشی مهمی از میزان انتشار کربن باید در نظر گرفته شود.
هریسون می‌گوید: «ما در تلاشیم تا بتوانیم تصویر کامل‌تری از پیامدهای سدها به سیاست‌گذاران و عموم مردم ارائه کنیم.»
مأخذ: www.iana.ir
ترجمه: فرحناز سپهری
