فصلنامه گفت و گوی آب: شماره 22
یکی از موضوعات اساسی مطرح در حوزه حکمرانی آب، نحوه رابطه آب با جابه جایی های جمعیتی و میزان تاثیر آب بر این پدیده است. به طوری که نمی توان گفت که چند درصد از مهاجرتها مستقیما به آب ربط دارد. اما آنچه روشن است که آب به دلیل نقش اساسی که در توسعه و اقتصاد دارد و پیوندهای تنگاتنگی با عوامل مختلف دیگر چون امنیت غذایی، اشتغال، رفاه، امنیت اقتصادی و غیره دارد، با تحریک و تشدید آن عوامل می تواند شرایط را تحت تاثیر قرار دهد.
به طور کلی، بیشتر تحلیلها درباره موضوع آب و مهاجرت بر روی دو مسئله به صورت جداگانه تمرکز دارند. مسئله نخست اثرات بالقوه کمیابی آب بر الگوهای مهاجرت است. به طور ساده، کمیابی آب – چه به دلیل خشکسالی و یا دیگر دلایل- برخی مواقعی به عنوان پیشرانی برای مهاجرت، درون یک کشور یا درون یک منطقه، شناخته می شود. اگرچه، چنانچه گفته شد، اغلب نمی توان مهاجرت را به صورت مستقیم به آب پیوند داد، بلکه طیفی از دیگر موضوعات اقتصادی- اجتماعی، سیاسی و زیست محیطی به صورت تجمعی و با ارتباط متقابل سبب ساز مهاجرت می شوند. با این وجود، فقدان امنیت آبی به صورت قابل ملاحظه ای باعث افزایش پتانسیل مهاجرت، عمدتاً به دلیل تاثیرات آن بر رفاه و امرارمعاش، می شود. در گزارش جهانی آب سال 2016، کمیابی آبی در اثر خشکسالی و تخلیه آب زیرزمینی را دلیل اصلی افزایش مهاجرت از مناطق روستایی به شهرها در بخشهایی از مناطق عربی و افریقا ذکر شده است. همچنین پیش بینی های تغییر اقلیم بر افزایش سطح حاضری مهاجرت به دلیل تنش آبی تاکید دارد.
مسئله دوم که در مباحث مرتبط با مهاجرتهای آبی اغلب مدنظر قرار می گیرد، تاثیر مهاجرت بر منابع آب شیرین است. این موضوع شامل بررسی دو جنبه چالش های زیست‌محیطی رشد جمعیت مرتبط با مهاجرت، به خصوص به دلیل افزایش شهرنشینی، و ردپای زیست‌محیطی مهاجرت اجباری یا جابجایی کامل می شود.
