تشکل‌های مردمی در نظام‌های سنتی آبیاری ایران
نقش تشکل‌های مردم بومی در مدیریت و بهره‌برداری آب در حقیقت از مهم‌ترین نقاط قوت مدیریت پایدار کشاورزی در تاریخ تمدن ایران زمین بوده است. گروه‌های خبره راهبری‌کننده نیازهای اصلی یک محله از عمران و آبرسانی تا حل اختلاف، جامعه آب‌بران یک قنات، جامعه باغ‌داران یک شهرباغ (باغ‌های قدیمی قزوین و یا قصرالدشت شیراز و...)، یا شیوه‌های گردآوری آب باران که در بوشهر و بندر قدیمی سیراف، آب‌بران یک آب‌بند (در گیلان و مازندران)، به خوبی برای کشت آبی بکار گرفته می‌شد. بُنِه‌ها از تشکل‌های مردمی کشاورزی ایران‌زمین بودند که آقای صفی‌نژاد مردم‌شناس روستایی برجسته کشورمان در این زمینه کار ماندگاری دارد.
تشکل‌های نوپدید با گرایش معنی‌دار به مسائل آب و کشاورزی و منابع طبیعی، اگر بخواهند به حل مسائل کمک کنند لازم است بتوانند با جامعه بومی و به‌ویژه کشاورزان حقابه‌بر رابطه مؤثر برقرار کنند و در راستای احیای دانش سنتی ژرف کشاورزان آب‌بر و تقویت آن‌ها برای بیان مسائل خود حرکت کنند. سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO) که در زمینه حفاظت محیط‌زیست تلاش می‌کنند اگر بتوانند با گروه‌ها و انجمن‌های محلی کشاورزان و دامداران و جنگل‌نشینان رابطه برقرار کنند شاید بتوانند در حل مشکلات مؤثر بیفتند.
