چرخه آب
آب فراوان‌ترین ماده‌ای است که حدود 70 درصد سطح کره زمین را پوشانده است. ذخایر آب در سیاره ما بطور عمده در اقیانوس‌ها استقرار پیدا کرده است و بخشی از آن در زیرزمین و قطب‌ها و بخش کوچکتری در دریاها و رودها، ذخایر برفی کوهستان‌ها و بخار آب جو کره زمین قرار دارد. اگر بخواهیم نقش حیاتی آب در این سیاره را در نظر بگیریم، همه این ذخایر نقش‌های متنوعی در شکل‌گیری و تنظیم شرایط حیاتی کره زمین به عهده دارند. آب به هر سه صورت مایع،گاز و جامد در این سیاره وجود دارد؛ اما در این میان نقش ذخایر آبی بصورت مایع عامل مستقیم شکل‌دهنده و پشتیبانی‌کننده از حیات است.
فقط بخش کوچکی از ذخایر آبی سیاره زمین پیوسته در حال تبدیل از حالتی به حالتی دیگر و سفرهای طولانی است که به آن «چرخه آب» می‌گویندکه بدلیل اهمیت آن در مرکز توجه این مقاله قرار دارد. گرچه سهم حجم آب موجود این چرخش در طول یک سال از کل ذخایر، اندک است، اما بدلیل تکرار پایان‌ناپذیرآن تاثیرات موردی کوتاه‌مدت و تجمعی درازمدت متعدد و چشمگیری در سطح خشکی‌ها و پهنه اقیانوس‌ها بر جای می‌گذارد. سفر بی‌پایان آب در سیاره زمین موجب می‌شود که هر ملکول آب این گردونه، در مسیرخود، تاثیرات گوناگونی بر محیط خود بگذارد ویا از محیط تاثیر بپذیرد.
هم ذخایرآب و هم چرخه آب در معرض توجه و تاکید جامعه انسانی قرار دارند، اما بنا به دلایلی، چرخه آب بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. از جمله می‌توان به این موارد زیر اشاره داشت:
- حلقه ارتباط متقابل سطح خشکی‌ها که محل استقرار اصلی انسان است با ذخایر اصلی آب در دریاها و اقیانوس‌ها، که پشتوانه اصلی بقای حیات در این سیاره است، از طریق این چرخه برقرار می‌شود.
- آب شور اقیانوس‌ها بطور طبیعی به کمک انرژی خورشید، تبخیر طبیعی و نمک‌زدایی‌شده و با قابلیت حرکت بیشتری توسط باد و جریانات توده‌های هوا در جو زمین به مناطق مختلفی سفر کرده و سپس متراکم شده و بصورت بارش در سطح خشکی‌ها، آب شیرین را در اختیار ساکنین آن قرار می‌دهد.
- پس از بارش، سفر آب در سطح زمین و با نفوذ* در زمین ادامه می‌یابد و بخش مهمی از آب شیرین مورد نیاز زیست‌بوم‌ها در سطح زمین و در زیر خاک از این طریق تامین می‌شود.
- بخشی ازسهمیه طبیعی آبی که در اختیار فعالیت‌های زیستی مستقر در خشکی‌ها قرارگرفته است با ماندگاری بیشتری در زیرزمین، در پیکره‌های آبی و دریاچه‌ها و بصورت برف در کوهستان‌ها ذخیره می‌شود. این ذخیره آب شیرین، بویژه در مناطق خشک و نیمه خشک نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری و دوام مراکز جمعیتی و زیست بوم های مستقر درآن مناطق دارد.
- تاثیرپذیری آب در سفر خود در خشکی‌ها از محیط گوناگون است، و شاید مهم ترین آن تغییر کیفیت آن باشد، که موجب می‌شود بخشی از آبی که در انتهای سفر خود از طریق رودها به اقیانوس‌ها باز می‌گردد، دچار تغییرات کیفی مهمی شده باشد.
در همین راستا اندیشکده تدبیر آب اقدام به تدوین مقاله ای در توضیح مولفه‌ها و فرایندهای اصلی چرخه آب، رسیدن به نگاه نظام‌مند به چرخه آب و مشخص کردن نسبت چرخه آب و منابع آب تجدیدشونده و بالاخره پرداختن به نحوه دخالت‌های گسترده بشر در چرخه آب و پیامدهای آن، تدوین کرده است. تمرکز اصلی این مقاله در توضیح اهمیت و مبانی منابع آب تجدیدشونده است که به زعم این مقاله عامل اصلي و تعيين‌كننده در پايداري زندگي بشر است. مقاله گوشه چشمی هم به شرایط و وضعیت عمومی کشور ایران دارد.
علاقه مندان می توانند در ادامه به فایل مقاله دسترسی داشته باشند
| عنوان | دانلودها | بازدید ها |
|---|---|---|
| چرخه آب با تاکید بر منابع آب تجدیدپذیر | 682 | 819 |
