الزامات توسعه مدیریت مشارکتی آبیاری
الزامات توسعه مدیریت مشارکتی آبیاری
عباس جنگی‌مرنی
(کارشناس ارشد مدیریت آب)
با توجه به شرایط اقلیمی در بیشتر مناطق ایران و نیاز به انجام عملیات آبیاری برای تولید اقتصادی محصولات کشاورزی، احداث و بهره برداری از تأسيسات آبياري قدمتی دیرینه دارد. در نزدیک به یک قرن اخیر، قوانین مختلفی در رابطه با توسعه منابع آب و خاک در کشور تصویب و اجرا شده است. همچنین، نهادهای متعدد دولتی و خصوصی برای پیشبرد این هدف ایجاد گردیده اند. منابع مالی حاصل از فروش نفت نیز دولت را برای احداث طرح های آبیاری بزرگ و توسعه کشاورزی یاری کرده است. به نظر می رسد سه عامل قوانین متمرکز، نهاد توسعه و منابع مالی نفتی، دولت ها در ایران را بی‌نیاز از توجه جدی به مشارکت فعال و موثر ذینفعان اصلی در مطالعه، ساخت و بهره برداری طرح های آبیاری و زهکشی نموده است. از سال 1322 با تأسيس و فعالیت بنگاه مستقل آبياري، دولت به طور رسمي مجوز ورود به عرصه «توسعه و مديريت تأسيسات آبياري» را در سطح كشور دريافت نمود. در ماده اول اين قانون، هدف از تشكيل بنگاه مستقل آبياري، «توسعه و اصلاح امور آبياري كشور» اعلام شده است. بدین ترتیب از سال 1322 به بعد، با فعالیت نهادهای توسعه و مدیریت منابع آب و خاک، نقش دولت در بهره‌برداري از منابع آب و تأسيسات آبياری به‌شدت تقويت گرديده و در مقابل، كشاورزان از مشاركت فعال در برنامه ریزی، احداث و مديريت شبكه‌هاي آبياري و زهکشی، اغلب دور مانده‌اند. هر چند در متن قانون تأسيس بنگاه مستقل آبياري، مشاركت (مالي) كشاورزان و مالكان ذينفع در امور آبياري و مديريت تأسيسات مربوط (به ویژه در رابطه با نگهداري و تعميرات آنها) مورد توجه بوده، اما در قوانین و اقدامات بعدی، کم کم این سطح از مشارکت کشاورزان نیز کم رنگ تر گردید. تبیین مبانی مشارکت کشاورزان در احداث و بهرهبرداری شبکه‌های آبیاری و شناسایی عوامل و موانع آن میتواند در دستیابی به توسعه پایدار منابع آب و خاک کشاورزی مفید و موثر باشد. در این نوشتار به طور خلاصه، به جنبه ها و فرازهایی از این مهم پرداخته شده است.
| عنوان | دانلودها | بازدید ها |
|---|---|---|
| الزامات توسعه مدیریت مشارکتی آبیاری | 1425 | 771 |
