مـرگ آبی ١٥ استان غربی ایران؟
با توجه به خشکسالی شدید در ایران و تغییرات اقلیمی در جهان، ایران تا چند وقت آینده با بحران شدید خشکسالی روبهرو خواهد شد. با توجه به کاهش بارندگی در سال جاری مدیرکل دفتر اطلاعات و دادههای آب کشور خبر داده که «حجم آب قابل استفاده از سدها تنها ۹.۵میلیارد مترمکعب است و فقط کفاف پاییز امسال را میدهد» با توجه به این گفتهها باید توجه داشت، کاهش منابع انرژی در سالهای اخیر نیز حاصل تغییرات گسترده اقلیمی است.
کشورها ممکن است تا سالهای آینده با کمبود برق، گاز، آب و سایر شاخه های انرژی مواجه شوند، همه این معضلات یک هشدار بزرگ است که باید به جای جنگ با یکدیگر، فارغ از مرزبندیهای موجود به همبستگی جهانی رسید. اما یکی از چالشهای ایران در حوزه تامین منابع آبی در آنطرف مرزهای شمال غربی کشور است.
در این میان سدسازیهای عظیم ترکیه به نام پروژههای گاپ (سدسازی روی سرچشمه های دجله و فرات) و داپ (سدسازی روی سرچشمه ارس) بر رودخانههای فرامرزی این کشور، محیط زیست و امنیت غذایی پنج کشور ایران، عراق، سوریه، آذربایجان و ارمنستان را به خطر انداخته است و در این بین ایران یکی از کشورهای متضرر در این حوزه است.
مرگ تدریجی استانها موضوعی که حشمــت اله فلاحتپیشه، کارشناس سیاسی و رئیس اسبـق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز به آن باور دارد و معتقد است: «اکنون در منطقه ما ترکیه پروژههای سدسازی ایجاد کرده است که 5 برابر آورده آب در رودخانههای منطقه را بازسدسازی میکند. آنها حجم بسیار زیادی از آب منطقه را برای خود به انحصار در میآورند که وضعیت بیرحمانهای است.»
آنطور که فلاحتپیشه به رکنا گفته و مثال زده است:«اگر رودخانهای یک میلیارد متر مکعب آب دارد، برای هر یک میلیارد کشور ترکیه سدسازی کرده است. علاوه بر ترکیه سایر کشورها نیز پروژههای سدسازی را شروع کردهاند و این از جمله تهدیداتی است که کشور ما را نیز شامل میشود. اگر این برخوردها با آب موجود در منطقه ادامه پیدا کند، 15 استان ایران که در غرب کشور وجود دارند، قابلیت سکونت طبیعی نداشته و مردم مجبور به مهاجرت، فرار و مرگ تدریجی خواهند شد.»
فاجعه محیط زیستی تا سال 2030 وی با بیان اینکه ایران در بین کشورهای موثر در حوزه زیست محیطی قرار دارد، افزود: دولت آقای روحانی زمانی که لایحه برنامه ششم توسعه را به مجلس دهم ارائه کرد، 3 ستون مشتمل قانون و برنامه ارائه کرد که یکی از آنها عمل به تعهدات زیست محیطی دولت در عرصه داخلی و خارجی بود. در مجلس دهم دو ستون دیگر به آن اضافه شد اما باز هم ستون زیست محیط در آن پا برجا ماند؛ این موضوع نشانگر آن است که ایران برنامههای جدی در این زمینه در دستور کار خود دارد.
فلاحت پیشه در مورد احتمال وقوع فجایع زیست محیطی طی چند سال آتی در دنیا افزود: در عرصههای جهانی، اگر کشورها به تعهدات خود در مقابله با عوامل نابودگر زیست محیط عمل نکنند، عملا در سال 2030 میلادی با بزرگترین مشکلات بشریت که همان مشکلات زیست محیطی است مواجه خواهیم شد.
اگرچه از سال 2030 به بعد بحران زیست محیطی در دنیا رسماً آغاز خواهد شد، اما هم اکنون نیز در بسیاری از نقاط دنیا نشانههای این مشکلات را شاهد هستیم. نکته مهم اینجاست که کشورها رویکرد همکاری جویانه برای مقابله با بحران زیست محیطی را اعمال کنند.