فصلنامه گفت‌وگوی آب؛ شماره ۳۳
سخن سردبیر
تقاضای شتابان برای آب آن هم در مکان‌های نامناسب، بسیار فراتر از امکانات عرضه آن است و این شکاف و پیامدهای خسارت‌بار و خطرآفرین آن، به صورت‌های مختلفی در کشور ما ظاهر شده است.
هم‌اکنون شواهد بارزی چون خشک‌شدن باغات، کاهش محصول، تعداد شهرهای دارای »بحران« کوچ روستائیان نشان می‌دهد که خسارت‌های اقتصادی کمبود آب باکیفیت مناسب در بخش‌های مختلف اقتصادی بسیار سنگین است.
از آن سنگین‌تر، تأثیر تخلیه ذخایر ثابت آب زیرزمینی و نشست زمین بر تخریب سرمایه‌های طبیعی (مانند منابع خاک، آبخوان‌ها و تالاب‌ها) و زیرســاخت‌های اقتصادی و اجتماعی اســت.
این در شرایطی است که تخصیص مجدد که در اسناد برنامه ششم با عنوان »آب قابل برنامه‌ریزی» از آن یاد شده، باید به معنی بازبینی اساسی در سیاست‌گذاری‌های کلان توسعه تلقی شود، اما نشده است.
در حالی که ابعاد این تغییرات باید باعث کاهش چشمگیر کاهش برداشت به میزان 11 میلیارد مترمکعب در سال و مشاهده تغییرات اساسی در ترکیب «رد پای آب« در ایران شــود.
این مهم فقط با صرفه‌جویی در مصارف شخصی یا در سطح مزرعه، کارخانه و شرکت نمی‌تواند حاصل شود و باید از آن فراتر رود و مسیر توسعه ملی و منطقه‌ای آینده کشور را دگرگون کند.
قابل توجه است که این دگرگونی اختیاری نیست و هم‌اکنون اجباراً به طور برنامه‌ریزی و کنترل‌نشده است که به صورت تنگنا و مضیقه هر سال اتفاق می‌افتد و ما شاهد پیامدهای به شدت خسارت‌بار و رو به گسترش آن در جای جای کشور هستیم.
توجه شود که خشک‌شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها آخرین زنگ خطر برداشت بی‌رویه اســت که سالها است به صدا درآمده و به آن توجه نشده است.
فرونشست زمین و گســترش بیابان‌ها و کاهش رطوبت خاک و ایجاد چشمه‌های تولید گرد و غبار و ریزگرد با منشأ داخلی و پایمال‌شدن و از بین رفتن حقابه‌های کشاورزی و کوچ روستائیان به حاشیه شهرها و مناطق مسکونی غیررسمی، از نشانه‌های انکارپذیر مقاومت در مقابل ضرورت تغییر الگوی توسعه است.
نسخه کامل فصلنامه تابستان ۱۴۰۰ گفت‌وگوی آب و مقالات آن را اینجا دریافت کنید؛
| عنوان | دانلودها |
|---|---|
| سخن سردبیر | 160 |
| تمنای باران یا سازگاری | 185 |
| ریشه‌یابی مشکلات خوزستان | 221 |
| دسترسی به داده‌های آب | 284 |
| فصلنامه گفت‌وگوی آب شماره 33 - تابستان 1400 | 464 |
