بررسي نقش يارانهها در تخريب منابع آب زيرزميني؛ شهرستانهاي انار و رفسنجان
منابع آب زیرزمینی کشور با وجود نقش برجسته و استراتژیکی که در تامین آب بخش‌های مختلف اقتصادی دارد، متاسفانه به دلیل برداشت‌های بی‌رویه به وضعیت بحرانی رسیده است. به طوری که در حال حاضر طبق گفته مقام مسئول در وزارت نیرو «از تعداد ۶۰۹ دشت و محدوده مطالعاتی کشور هم اکنون ۳۱۷ دشت جزء مناطق ممنوعه و بحرانی است که این تعداد در سال ۱۳۹۲ حدود ۲۹۷ دشت بوده است. در طی ۱۵ سال گذشته حدود ۸۰ میلیارد متر مکعب و در ۷ سال گذشته حدود ۳۸ میلیارد متر مکعب از ذخائر آب زیرزمینی نابود شده که این اقدام یعنی خسران به سرمایه ملی.» پیامدهای اقتصادی، اجتماعی و محیط‌زیستی این تخریب‌ها رو به گسترش و عمیق‌شدن است. آبخوانهای فلات مرکزی ایران به دلیل این اضافه برداشت‌ها در مرز تخریب پیش رفته و تمدن فلات مرکزی ایران را در معرض خطر قرار داده است.
کارشناسان یکی از مهمترین دلایل این اضافه برداشت‌ها را ورود تکنولوژی چاه عمیق و حفر چاه‌های مجاز و غیرمجاز گسترده بیش از ظرفیت آبخوانها به دلیل اعمال سیاست‌های حمایتی دولت و پرداخت یارانه‌های مختلف می‌دانند. رسیدن به پاسخ این پرسش که یارانه‌های انرژی تا چه اندازه در تخریب منابع آب زیرزمینی موثر هستند و آیا آزاد کردن حامل‌های انرژی منجر به کاهش برداشت و مدیریت مصرف آن از طریق کاهش مصرف یا کاهش سطح زیر کشت می‌شود، دلیل آن شد که پژوهشی در مقیاس محلی بر روی آبخوان دشت رفسجان توسط اندیشکده در اوایل سال ۹۴ تعریف شود که اثر یارانه‌ها بر تخریب آبخوان دشت رفسنجان به عنوان یک نمونه بررسی شود. پژوهشگر این تحقیق توسط آقای دکتر محمد عبداللهی عزت آبادی، عضو پژوهشكده پسته، انجام گرفت و گروهی هم به عنوان ناظر این کار مشخص شدند. پس از تهیه نتایج پژوهش و تدوین اولیه مقاله، گفت و گو بر سر مفروضات، روش‌شناسی و نتایج آن بین پژوهشگر و یکی از ناظرین، دکتر طینوش جمالی دستیار استاد در دپارتمان اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی دانشگاه گوتینگن در آلمان، بحث و گفت وگوی علمی در گرفت و فرایند اقناء علمی به طول انجامید و در پارهای اصلاحات پیشنهادی مورد توافق نبود. به همین دليل اندیشکده تصمیم گرفت که با انتشار مقاله و نظرات آقای دکتر جمالی و پژوهشگر، به طور همزمان، علاوه بر انتشار یافته این پژوهشگر، یک فضای علمی برای گفت و گو وسیعتری بین کارشناسان خبره بر سر موارد مورد بحث ایجاد کند و قضاوت را بر عهده خوانندگان بگذارد. علاقهمندان می توانند از طریق لینک زیر به این مقاله دسترسی داشته باشند و اندیشکده را از نظرات خود مطلع نمایند.
شایان توجه است نظرات مطرح شده در این مقاله نظرات اندیشکده تدبیر آب ایران نیست و اندیشکده تنها منعکس کننده یافته‌ها و نتایج این پژوهش و نظرات در خصوص یافته تحقیق می‌باشد.
| عنوان | دانلودها | بازدید ها |
|---|---|---|
| 0 | 612 | 713 |
