آب به عنوان یک کالای اقتصادی
عنوان: Water as an economic good: the value of pricing and the failure of markets
عنوان به فارسی: آب به عنوان یک کالای اقتصادی: اهمیت نرخ‌گذاری و شکست بازارها
نویسندگان: P. VAN DER ZAAG و H.H.G. SAVENIJE
نهاد تهیه‌کننده: مؤسسه آموزش آبUNESCO-IHE
تاریخ انتشار: 2006
تعداد صفحات: 23
ایده آب به عنوان یک کالای اقتصادی در جلسات مقدماتی برای برگزاری اجلاس سران در ریودوژانیرو در سال 1992 مطرح گردید. همچنین در کنفرانس دوبلین درباره آب و محیط‌زیست در سال 1992 پیش کشیده شد و بحث گسترده‌ای درباره آن صورت گرفت و یکی از اصول چهارگانه دوبلین را تشکیل داد. اصل اول می‌گوید آب یک منبع اساسی و محدود، و مستلزم رویکرد یکپارچه به مدیریت منابع آب است. اصل چهارم می‌گوید آب یک کالای اقتصادی است. با این همه، پس از کنفرانس دوبلین، همواره بدفهمی قابل ملاحظه‌ای درباره معنای واقعی «آب یک کالای اقتصادی است» وجود داشته است.
تفسیر مفهوم «آب یک کالای اقتصادی است» سبب سردرگمی می‌شود. دو مکتب فکری را می‌توان تشخیص داد. مکتب نخست که می‌توان آن را طرفداران بازار نامید، معتقدند که آب باید به وسیله بازار قیمت‌گذاری شود. ارزش اقتصادی آن به طور طبیعی در نتیجه کنش و واکنش خریداران و فروشندگان راغب، افزایش خواهد یافت. با این کار، از تخصیص‌یافتن آب به استفاده‌هایی که بیشترین ارزش را دارند اطمینان حاصل خواهد شد. مکتب دوم، گزاره «آب یک کالای اقتصادی است» را به معنای فرایند تصمیم‌گیری یکپارچه درباره تخصیص منابع کمیاب تفسیر می‌کند که لزوماً مستلزم مبادلات مالی نیست.
مکتب دوم با این نگاه تطبیق دارد که اقتصاد به «کاربرد دلیل انتخاب» می‌پردازد. به بیانی دیگر، انتخاب درباره تخصیص و مصرف منابع آب بر پایه تحلیل یکپارچه تمام مزیت‌ها و کاستی‌های گزینه‌های مختلف (هزینه‌ها و فایده‌های به معنای گسترده آن).
این نوشتار استدلال می‌کند که آب یک کالای خاص است که هیچ جایگزینی ندارد، و بنابراین تخصیص آن یک مسئله اجتماعی است که نمی‌تواند تنها به نیروهای بازار سپرده شود، و از این رو قیمت آب نباید به دست بازار تعیین شود. آب باید قیمتی داشته باشد که دو هدف را محقق کند، یعنی بازیابی هزینه فراهم‌آوردن خدمات آب و دادن علایم روشن به مصرف‌کنندگان مبنی بر اینکه آب در واقع یک کالای کمیاب است که باید بخردانه استفاده شود.
فهرست مطالب
1- مقدمه: مفهوم آب یک کالای اقتصادی است
2- آیا قیمت‌گذاری اقتصادی با یکپارچه‌نگری در مدیریت منابع آب تعارض دارد؟
3- چرا آب یک کالای اقتصادی خاص است؟
4- سوگیری آب شهری
5- ارزشگذاری آب و تخصیص آن
6- جمع‌بندی
