زنده‌باد آب‌آوران
تاریخ‌نگاران، پژوهشگران، جهانگردان و نویسندگان، هرگاه از قنات و نظام سنتی آبیاری ایرانی سخن رانده‌اند، همواره از مهندسان ایرانی یاد کرده‌اند که در هزاره‌های دور توانسته‌اند پدیده قنات یا کاریز را اختراع کرده، این نظام شگفت‌انگیز آبیاری سنتی را بنیان بگذارند و نیز کسانی که با دارایی و توانایی خود در هزاره‌ها و سده‌های پیاپی، از پسِ نگهداری قنات‌های بی‌شمار در ایران برآمده و آب را به زمین‌ها و لب‌های خشکیده در این سرزمین رسانده‌اند. کسانی در این میانه اما گمنام مانده‌اند؛ مقنیان یا بهتر است به پشتیبانی واژه‌گزینی یک پژوهشگر بگوییم آب‌آورانی که ده‌ها و صدها متر از سطح زمین را کنده و فروتر رفته، ده‌ها و صدها چاه در یک مسیر دراز از کوه‌پایه تا دشت می‌کنده‌اند تا پس از رسیدن به آب در مادرچاه، آن را بر زمین جاری کنند. باز همین آب‌آوران بوده‌اند که سال به سال قنات‌ها را با لایروبی، از خشکیدن و پژمردن جلو می‌گرفته‌اند تا زندگی و سرسبزی از دل‌های مردمان و زمین‌های این سرزمین رخت برنبندد. جواد صفی‌نژاد، پژوهشگر برجسته حوزه آب در ایران، آب‌آوران را همان مهندسانی می‌داند که آب را با زیباترین و بهترین دانش‌های کهن ایرانی از دل زمین بیرون کشیده‌اند. آب‌آورانی هنوز در جای‌جای این کشور هستند که پیشه چند هزار ساله نیاکان‌شان را نگه داشته‌اند. روستایی به نام چلوان در منطقه چهارمحال و بختیاری بر کرانه زاینده‌رود وجود دارد که شغل بیش‌تر مردمان‌اش، مقنی‌گری قنات و حفر چاه است. آنان به اندازه‌ای در این کار کارکشته و کارآگاه‌اند که لایروبی قنات‌های برخی دیگر از مناطق کشور را نیز به آن‌ها می‌سپارند.
آب‌آوران امروز، میراث‌داران مخترعان سه هزار ساله ایران‌اند.
ادامه مطلب
