فصلنامه گفت‌وگوی آب؛ شماره 4
درباره آب زیرزمینی نادانسته‌ها و کم‌دانسته‌های حکمرانی و مدیریتی بسیار است. تمرکز ما در این فصلنامه بر دلایل کم اثر بودن تدابیر حفاظت از این منابع ارزشمند و استراتژیک در کشورمان در طی 50 سال گذشته است. درآغاز دهه 1340، مقررات قانونی بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی که تا آن زمان بر اساس قانون مدنی و از نظر حکمرانی آب، با کمترین دخالت دولت انجام می‌پذیرفت، طی مراحلی دچار دگرگونی شد و اختیارات دولت به سرعت افزایش یافت.
از همان آغاز، هر چند تعداد دشت‌های ممنوعه رو به فزونی گذاشت، اما این دخالت‌ها نتوانست بطور جدی مانع از روند افزایشی اضافه برداشت آب زیرزمینی و کاهش سطح آن در دشت‌های ممنوعه شود. در اواخر دهه 1350 و اوایل دهه 1360 موج بلندی از صدور مجوزهای برداشت (بدون توجه به ظرفیت پایدار آبخوان‌ها) برای توسعه سطح زیرکشت آبی و واگذاری اراضی به روستاییان و متقاضیان کشاورزی، این فرآیند را تشدید کرد. بعد از یک دوره فترت، تدابیر و اختیارات دولت برای مقابله با برداشت‌های بی‌رویه و غیرقانونی رو به افزایش گذاشت تا آنجا که در برنامه چهارم توسعه اختیارات جدیدی بصورت امکانات مالی و اجرای برنامه‌های متنوع کنترلی، فرهنگی و دعوت به مشارکت در اختیار دولت قرار گرفت تا بتواند با رویکرد تازه‌تری در این «مصاف» حاضر باشد.
اگر عزم جدی نسبت به پر کردن خلاء‌های اصلی برای افزایش میزان اثربخشی در مدیریت آب زیرزمینی شکل بگیرد، بهتر است به جای جزیی‌نگری و افزایش ریسک پراکنده‌کاری‌ها، موازی‌کاری‌ها و مخالف‌کاری‌ها، به این موضوع از زاویه و منظر گسترده‌تری نگاه شود. نگاهی که در دورنمای آن، مجموعه برنامه‌های حکومتی (داخل و بیرون بخش آب) و بخش خصوصی و نیروهای اجتماعی و نهادهای مردمی جایگاه و نقش‌های مشخص و مناسب خود را پیدا کرده باشند. آنگونه که از بررسی‌های تخصصی در این زمینه در تراز جهانی بر می‌آید، شکل‌گیری دیدگاه حکمرانی مطلوب و تاثیر آن بر شکل و رویکرد مدیریت آب، پذیرفته‌ترین و منطقی‌ترین نگرشی است که در صورتی که بدرستی به نظام معرفتی و تحلیلی حاکم بر مدیریت بخش آب معرفی شود و اکثریت را همراه سازد، می‌تواند شرایط و دیدگاه مناسب مورد نظر را محقق کند. ناگفته نماند بنا به تعریف برنامه توسعه سازمان ملل متحد، حكمراني اعمال اقتدار اقتصادي، سياسي و اداري براي مديريت جامعه در تمامي سطوح و حوزه‌ها است، که در اینجا موضوع بحث ما، حوزه آب است.
چهارمین شماره فصلنامه گفت و گوی آب با تمرکز بر حکمرانی آب زیرزمینی در سه بخش تجربیات جهانی و ملی، هم اندیشی در رفسنجان و نحوه حضور و مشارکت آب بران، مطالب سازماندهی و در اختیار مخاطبان قرار می گیرد. علاقه مندان می توانند از در ادامه به فایل فصلنامه دسترسی داشته باشند
| عنوان | دانلودها | بازدید ها |
|---|---|---|
| فصلنامه "گفت و گوی آب": چهارمین شماره | 1038 | 682 |
