مدیریت یکپارچه منابع آب
عنوان کامل:
مدیریت یکپارچه منابع آب در مقیاس حوضه آبریز
توصیه‌های عملی بر پایه تجربه‌های جهانی
گردآوری و تدوین: عباسعلی طایفی نصرآبادی، حمید پشتوان، عاطفه دهقان توران‌پشتی
ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی قزوین
سال چاپ: 1398
شرح مختصر:
مسائل آب بر تمامی بخش‌های جامعه و بخش‌های اقتصادی تأثیر می‌گذارد. رشد جمعیت، شهرنشینی سریع و صنعتی‌شدن، توسعه کشاورزی و گردشگری، و تغییر اقلیم همگی فشار فزاینده‌ای را بر منابع آب وارد می‌آورند. با توجه به افزایش فشارها، ضروری است که این منبع حیاتی به شکل معقول مدیریت شود.
فشارهای وارد بر منابع آب، اهمیت رابطه عوامل هیدرولوژیکی، اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی را در حوضه‌ها (دریاچه و آبخوان) پررنگ‌تر می‌کند. این روابط، رویکرد یکپارچه‌تر به توسعه و مدیریت منابع آب و اراضی را ایجاب می‌کند. میان ذینفعان حوضه و دولت‌های مرکزی، ارتباط دینامیک وجود دارد، و این دو باید برای اطمینان از اثربخشی موفق تصمیمات خود در تأمین هدف‌های توسعة پایدار همکاری داشته باشند. برای پرداختن به ماهیت چندوجهی مدیریت آب، ضروری است رویکرد یکپارچه در مدیریت منابع آب در سطح ملی و حوضه به کار گرفته شود.
یکپارچه‌نگری در مدیریت منابع آب، مفهومی تجربی است و مبتنی بر تجربه دست‌اندرکاران بخش آب شکل گرفته است. ظهور این مفهوم را می‌توان از نتایج جستجوی پارادایم جدید مدیریت آب به شمار آورد. بر این اساس می‌توان گفت که یکپارچه‌نگری در مدیریت منابع آب یک نظریه علمی نیست که نیاز به اثبات یا رد داشته باشد. در واقع، مجموعه توصیه‌هایی است که از فهم متعارف درباره عناصر مهم مدیریت آب برگرفته شده است.
این نوشتار بر پیاده‌سازی اثربخش رویکرد یکپارچه در مقیاس حوضة آبریز دریاچه، رودخانه و آبخوان تمرکز دارد. محورهای مورد توجه در این نوشتار به شرح زیر است:
- تبیین ارتباط چالش‌ها و پاسخ‌های مدیریت آب بر پایه رویکرد یکپارچه؛
- پیشنهاد راه‌های تأسیس یا نوسازی سازمان‌های مدیریت حوضه برای تسهیل پیاده‌سازی رویکرد یکپارچه؛ و
- ارائه راهنمای عملی و نمونه‌هایی از تجربه‌های یکپارچه‌نگری در مدیریت حوضه آبریز.
