حکمرانی آب در منطقه مِنا (خاورمیانه و شمال افریقا)،
عنوان گزارش:
MENA regional water governance, benchmarking project; Concept and approach framework
عنوان به فارسی: حکمرانی آب در منطقه مِنا (خاورمیانه و شمال افریقا)، پروژه ترازیابی: چارچوب مفهومی و رویکردی
نهاد تهیه‌کننده: USAID
سال نشر: ۲۰۰۹
تعداد صفحات: ۳۲
معرفی اجمالی
بیشتر کشورهای خاورمیانه زمان درازی است که در شرایط تنش آبی قرار دارند. رشد جمعیت و اثرات تغییر اقلیم تنش آبی را تشدید خواهد کرد. از سویی دیگر، بیشتر کشورهای منطقه وابستگی زیادی به کشاورزی آبی به عنوان منبع معیشت و اشتغال جمعیت روستایی خود دارند. با وجود این، پیش بینی می شود احتمالاً سریع‌ترین رشد در نیازهای آبی در سایر بخش‌های اقتصادی پدید خواهد آمد. بنابراین، در پاسخ به رشد تقاضا و احتمال زیاد کاهش عرضه، بهره‌وری آب در استفاده‌های کنونی باید افزایش یابد. علاوه بر این، ضروری است تا مدیریت آب در راستای متوازن‌کردن مصارف گوناگون و نیازهای رو به رشد بخش‌های شهری و صنعتی ارتقاء یابد.
پرواضح است که راه‌حل‌های سخت‌افزاری برای این قبیل چالش‌های دشوار به تنهایی کفایت ندارد. بیشتر کشورهای این منطقه زیرساخت‌های آبی را فراهم آورده‌اند، ولی ارتقای اثربخشی حکمرانی و مدیریت آب، پا به پای آن حرک نکرده است. کوفی عنان، دبیر کل پیشین سازمان ملل، بجا گفته است که «بحران جهانی آب، بحران حکمرانی است، نه بحران کمیابی».
حال پرسش این است که «بحران حکمرانی» را چگونه می‌توان حل کرد؟ حکمرانی آب مشتمل بر تصمیمات پیچیده و در هم‌تنیده درباره آب است. حکمرانی، ذاتاً یک فرایند سیاسی است و نه یک فرایند فن‌مدارانه، و بر عهده دولت‌های ملی و منطقه‌ای است تا بکوشند تا با دخالت و مشارکت شهروندان، آن را بهبود دهند. نهادهای بین‌المللی می‌توانند با مشورت‌دادن و پشتیبانی به این کار کمک کنند، ولی در نهایت تصمیم درباره سیاست‌ها، قوانین، ساختار نهادی، مشوق‌ها، و ظرفیت‌سازی باید به دست مراجع ملی و محلی گرفته شود.
تقریباً در تمام کشورها نیاز ضروری به درک عملکرد و نتایج ساختارها و راه و رسم‌های کنونی حکمرانی آب وجود دارد تا روشن شود در چه زمینه‌هایی نارسایی و کاستی وجود دارد. در این زمینه می‌توان از بررسی‌های تطبیقی نیز استفاده کرد. رویکردی که می‌تواند مفید باشد، سنجش و شناخت ظرفیت و کیفیت حکمرانی آب در یک کشور و نظام حکمرانی خاص به دست نهادی مستقل است. این بررسی می‌تواند به طور منظم، تکرارشونده و بی‌طرفانه صورت گیرد. وقتی چنین سنجش‌هایی برای شماری از کشورها ودر بازه‌های منظم صورت گیرد، امکان مقایسه وضعیت و عملکرد حکمرانی آب در میان کشورها و نیز در یک کشور خاص در گذر زمان امکان‌پذیر می‌شود. انتشار عمومی گزارش‌ها می‌تواند به شکل‌گیری گفتمان کمک کند و کشورها را به پیگیری پیشرفت و شناسایی زمینه‌هایی که عقب‌ماندگی دارند یا پیشی گرفته‌اند ترغیب نماید.
این نوشتار رویکردی را برای ترازیابی ظرفیت و عملکرد حکمرانی آب در کشورهای خاورمیانه پی‌ریزی می‌کند. در این گزارش مفاهیم حکمرانی، سیاست، مدیریت، و مفاهیم دیگر تعریف می‌شوند. همچنین، استراتژی بررسی حکمرانی آب بر پایه کارکردهای اساسی حکمرانی آب و خصوصیات فرایندهای تصمیم‌گیری عرضه می‌شود. علاوه بر این، یک چارچوب سه‌سطحی برای تعریف ظرفیت ساختاری حکمرانی اثربخش آب- سیاست‌ها، قوانین، و سازمان‌ها پیشنهاد می‌شود. در نهایت، رویکردی برای سنجش و بررسی بر مبنای نظرات ذینفعان ارائه می‌شود.
علاقه‌مندان می‌توانند فایل مربوط را از بخش ضمیمه خبر دانلود کنند.
