بحران آب در کمین اقتصاد و امنیت
تجارب جهانی ثابت کرده که برخورداری صحیح از مواهب گیاهی و جانوری موجب بهبود وضعیت جسمی و روحی آحاد جامعه خواهد شد. اگر منابع آب و خاک سالم باشند، مواد غذایی تولید شده از آنها نیز کیفیتی بهتر و در نتیجه مردم نیز رفاه بیشتری خواهند داشت. در چنین شرایطی است که ارتباط میان مردم و حاکمیت نیز بهتر خواهد شد، ریسک سرمایه‌گذاری کاهش پیدا خواهد کرد و نهایتا رشد اقتصادی و توسعه همه‌جانبه و پایدار به ارمغان می‌آید. ایران در کمربند جغرافیایی خشک جهان قرار دارد. با وجود این، در مقایسه با دیگر کشورهایی که در شرق و غرب ما واقع هستند، وضعیت منابع آب در دسترس ما به مراتب بهتر است. کل ریزش‌های آسمانی آب در ایران حدود ٤٠٠ میلیارد مترمکعب است که ١٠٠ تا ١٢٠ میلیارد مترمکعب از آن قابل استحصال است. وضعیت بغرنج فعلی منابع آبی ما بیشتر به دلیل بارگذاری اشتباه جمعیت و عدم تناسب طراحی توسعه با توانمندی‌های اکولوژیکی سرزمین است. حرکت کشور به جای تقویت زیرساخت‌های تولید انرژی‌های نو و کاهش وابستگی معیشتی به منابع آب و خاک، به سمت کشاورزی از نوع سنتی و با هدف کشت ارقام پرمصرف بوده است.
چالش‌هایی نظیر افزایش نیاز و تقاضا برای آب، دسترسی به منابع آبی و نبود اعتماد و شفافیت از ضرورت‌های اصلی اصلاح حاکمیت آب است. توسعه سریع اقتصادی و تغییرات اجتماعی، فشار فزاینده‌ای را بر منابع آبی اعمال کرده به‌طوری که حتی در برخی مناطق جهان، میزان مصرف آب از حجم تولید فراتر رفته و تحت چنین شرایطی، که از آن با عنوان شرایط هشدار یاد می‌شود، منابع آبی به کلی تحت بهره‌برداری قرار گرفته و اهمیت حاکمیت موثر آب افزایشی جدی پیدا می‌کند. از سوی دیگر، کمبود جدی آب، خواه آن که مطلق باشد یا مقطعی، تنها دلیل اصلی برای ارتقای حاکمیت موثر آب محسوب نمی‌شود بلکه عواملی نظیر آلودگی‌های زیست‌محیطی نیز منجر به کمبود منابع آب و محدودیت دسترسی به منابع آب آشامیدنی سالم می‌شود. درنهایت، فساد در سیستم‌های دولتی، همچنان یکی از چالش‌های جدی در مقوله حاکمیت و مدیریت آب محسوب می‌شود که مغفول مانده است.
ادامه مطلب
