تاریخ آب برای زمانه ما
عنوان: Water History for Our Times
عنوان به فارسی: تاریخ آب برای زمانه ما
نهاد تهیه‌کننده: یونسکو
نویسنده: فکری حسن (Fekri Hassan)
تاریخ انتشار: ۲۰۱۱
تعداد صفحات: ۱۲۲
شرح مختصر
تاریخ مدیریت آب را باید تاریخ نوع بشر دانست. از همان آغاز، فائق‌آمدن بر موجودی- یا ناموجودی- منابع آب، جزء اساسی استراتژی‌های بشر برای بقا و رفاه بوده است. در کل تاریخ، ابتکار بشر در شیوه‌های تأمین، انتقال و تخصیص برای استفاده‌های گوناگون آب نمود یافته است. کیفیت، توزیع، فصلی‌بودن و مقدار آب، عوامل کلیدی تعیین‌کننده معیشت، سلامت و سکونت بوده‌اند.
امروز، انسان با یک چالش جدی روبرو است، چون کمبود کنونی آب و چشم‌انداز هراس‌انگیز خشکسالی‌ها و تغییرات در شرایط آب و هوا، سیاست‌گذاران را به جستجوی راه‌حل‌های سیاسی، و متخصصان آب را به یافتن راه‌حل‌های مدیریتی و فنی برای کمیابی آب وامی‌دارد. در چنین شرایطی، مطالعه تاریخ آب، چیزی فراتر از صرفاً یک مشغله فکری بی‌فایده خواهد بود. ممکن است استدلال شود که شرایط امروز تفاوت زیادی با شرایط گذشته دارد و بر این اساس، مطالعه تاریخ آب به کار نمی‌آید. چنین استدلالی ساختارهای مهم میان‌فرهنگی، پیوستگی‌ها و اصولی را که کنش‌های انسان را شکل داده نادیده می‌گیرد. حتی در نظام‌های کنونی مدیریت آب که زیر سیطره تکنولوژی و علم قرار دارد، یک هیدرولوژیست در یک سنت نهادی‌شده اجتماعی عمل می‌کند که یک پارادایم علمی و مهندسی، و معیارها و واقعیات انباشته‌شده و مشروعیت‌یافته تاریخی بدان شکل داده است. چنین پارادایمی به نوبه خود در یک پارادایم علمی جای دارد که در فضای میراث فکری روشنگری، شکل و ساختار یافته است. قراردادن رویکرد سیطره‌دار کنونی در یک بافت تاریخی وسیع‌تر می‌تواند به ما کمک کند اقدامات حال حاضر را ارتقا دهیم و به پیامدهای آنها از زوایای جدید توجه نمائیم.
نوشتار حاضر در شش بخش اصلی تدوین شده است. پس از مقدمه، در بخش دوم به اختصار پویایی خاستگاه‌ها و پیامدهای تحولات تاریخی در تاریخ آب تشریح می‌شود. بخش سوم، مجموعه‌ای از پارادایم‌های تاریخی را از گذشته تا حال حاضر می‌کاود. در پیونددادن گذشته به حال، تمرکز بر یکی از مسائل تاریخی کلیدی که توجه جامعه‌شناسان، تاریخ‌شناسان و باستان‌شناسان را به خود جلب کرده، یعنی «تفکر سیاسی آب» اهمیت داشته است (بخش چهارم). تفکر سیاسی آب، ما را به توجه به تأکیدهای جدید بر حکمرانی آب (بخش پنجم) سوق می‌دهد، و شواهد بیشتری درباره چگونگی شکل‌گیری آینده در اثر تحولات جدید در و میان کشورها فراهم می‌آورد.
حکمرانی آب، آنگونه که از تاریخ می‌آموزیم، از «اخلاق آب» جدا نیست. از این رو، این نوشتار به یک روایت فراتاریخی محدود می‌شود که از حصار سختگیرانه دانش تاریخی به کشف «خرد آب» تغییر مسیر می‌دهد. اینجا نقطه‌ای است که تاریخ و امور انسان گرد هم می‌آیند و مبنایی را برای کنش انسان در آینده فراهم می‌آورند (بخش ششم).
فهرست مطالب
فصل اول- مقدمه
فصل دوم- تحولات تاریخی مدیریت آب
فصل سوم- جابجایی پارادایم‌ها در مدیریت آب
فصل چهارم- تفکر سیاسی آب و تاریخ آب
فصل پنجم- حکمرانی آب و جامعه
فصل ششم- خرد آب در روزگار بحران
فصل هفتم- ارزش میراث آب
دانلود گزارش
