نوسازی نظام تخصیص آب زیرزمینی
عنوان کتاب: نوسازی نظام تخصیص آب زیرزمینی، بایسته‌ها و رهنمودها. چاپ اول، 1398.
خلاصه برگردانی از: Groundwater Allocation, Managing growing pressures on quantity and quality. OECD, 2017.
تهیه‌شده در: دپارتمان آب زیرزمینی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی خانه آب ایران
آب زیرزمینی از منابع طبیعی ارزشمند به شمار می‌آید و در بسیاری از بخش‌های جهان، از جمله ایران، منبع مهم تأمین آب شرب، آبیاری و صنعت است و نیز در حفظ اکوسیستم‌های وابسته به آب زیرزمینی نقش مهمی دارد. فشار بر کمیت و کیفیت منابع آب زیرزمینی به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است. در سطح جهان، برداشت آب زیرزمینی به شکل کاملاً بارزی افزایش یافته است و کیفیت آن به شکل فزاینده‌ای به سبب آلوده‌شدن و نفوذ شوری کاهش می‌یابد. با این همه، سیاست‌های تخصیص آب زیرزمینی همپای فشارهای فزاینده تحول نیافته است. در ارزیابی وضعیت آب زیرزمینی، چالش‌های ذاتی وجود دارد و سرمایه‌گذاری در پایش این منبع تا به امروز کفایت لازم را نداشته است. در بسیاری از کشورها، مشکلات مرتبط با استفاده کارآو عادلانه آب زیرزمینی، همچنان ادامه دارند، در نتیجه، منافعی را که افراد و جامعه از این منبع، امروز و در آینده به دست می‌آورند کاهش می‌دهد.
مطالعات اخیر برخی سازمان‌های جهانی و منطقه‌ای، درک بهتری درباره بهبود سیاست‌های تخصیص منابع آب، حکمرانی آب زیرزمینی و مدیریت آب زیرزمینی در کشاورزی فراهم آورده است. با این همه، برخی شکاف‌های کلیدی همچنان باقی است، به ویژه درباره چگونگی گنجاندن ویژگی‌های متمایز آب زیرزمینی در طراحی اجزای گوناگونی که نظام تخصیص را تشکیل می‌دهند (سیاست‌ها، قوانین، مقررات و ترتیبات نهادی). نوشتار حاضر کوششی است برای پرکردن این شکاف. این نوشتار به طور خاص، بر چگونگی طراحی نظام تخصیص آب زیرزمینی، یا مدیریت تلفیقی سیستم‌های آب سطحی و زیرزمینی در راستای تحقق نتایج مطلوب سیاستی، از نظر کارآیی اقتصادی، اثربخشی محیط‌زیستی و عدالت اجتماعی تمرکز دارد. این نوشتار بر اساس ارزیابی ویژگی‌های متمایز آب زیرزمینی و تجربیات تخصیص آب زیرزمینی در عمل، رهنمودهایی را برای طراحی سیاست‌هایی که انواع مختلف استفاده‌های استخراجی و غیر استخراجی و نیز نیازهای نسل‌های کنونی و آینده را متوازن می‌سازد به دست می‌دهد.
